Hoe kies je een goede schoen voor outdoor activiteiten?

Bij zowat elke buitensport is goed schoeisel heel belangrijk. Zeker als je gaat stappen of trektochten maken, moet je zorgen dat je aangepast schoeisel aan hebt. Het aanbod is gelukkig zo groot, dat er voor elke activiteit en elke voet wel een juiste schoen of sandaal is.Om optimaal van een bepaalde sport te genieten, is het zaak om de juiste uitrusting te kiezen. Dat je niet op een mountainbikeparcours met een renfiets gaat rijden, is voor iedereen evident. Maar op het vlak van schoeisel vergeten veel mensen om geschikt materiaal te gebruiken. Zonde, want in sommige gevallen loop je serieuze risico’s. Ga je bijvoorbeeld op ruw terrein stappen met gewone sportschoenen, dan loop je veel kans op een verzwikte enkel. In de bergen komt daar nog het risico op vallen bij. Ook voor je knieën of rug is het belangrijk om aangepast schoeisel te gebruiken. Stappen met een loopschoen lijkt comfortabel, maar op termijn is dat heel slecht voor je rug en gewrichten. Als schoenen gebruikt worden op terrein waar ze niet voor zijn bedoeld, slijten ze meestal ook sneller. Het lijkt misschien een hele investering om verschillende soorten wandelschoenen te hebben, maar op termijn rendeert ze zeker.Vroeger was de ‘bottine’ of hoge schoen zowat het enige interessante schoeisel voor langere wandelingen of trektochten. Dit geldt echter al lang niet meer. Alleen al binnen de hogere schoenen is er tegenwoordig veel variatie, zowel wat betreft hoogte van de schacht als wat betreft de hardheid van het materiaal en de zool. Maar de laatste jaren is er vooral enorm veel gebeurd op het vlak van de lage schoenen. De fabrikanten zijn er al goed in geslaagd om deze veel steun en grip te doen geven, terwijl ze toch ook lichter zijn geworden. Ook de categorie tussen de lage en hoge schoenen, die van de zogenaamde mid-schoenen, is sterk gegroeid. Omdat deze twee laatste categorieën vooral in de lente en zomer interessant zijn, krijgen zij in dit dossier de meeste aandacht. Dit betekent zeker niet dat het onderscheid tussen lage, middelhoge en hoge wandelschoenen niet meer zinvol is.Er is zelfs nog een meer verfijnde opdeling, namelijk in A, B, C, D en E-schoenen. Zeker in de meer gespecialiseerde winkels hanteert men deze opdeling. Het is ook een makkelijke houvast bij het kiezen van een schoen. Daarnaast zijn er voor de zomer natuurlijk nog de sandalen en schoenen voor in natte omstandigheden. Betrekkelijk nieuwe categorieën zijn ook die van de trail running (hardlopen op ruw terrein) en nordic walking. In ons land zijn deze beide sporten nog niet zo populair, maar de schoenen die voor deze categorieën gemaakt worden, zijn zeker interessant.Categorie A

Onder categorie A rekent men de lage schoenen. Deze zijn bestemd voor vlak of licht hellend terrein. Het terrein mag best ook niet te ruw of te nat zijn, of bijvoorbeeld vol stenen en dergelijke liggen. Op het vlak van zolen zijn er veel variaties mogelijk, van heel hard tot eerder zacht. Maar de zolen zullen normaal nooit zo buigzaam zijn als die van loopschoenen of gewone stadsschoenen. Een zool die te veel meebuigt is vermoeiend voor de voeten tijdens het stappen. De zolen van loopschoenen bieden dan weer niet genoeg steun. Vooraan, ter hoogte van het begin van de grote teen, hebben A-schoenen in principe een zogenaamde plooizone. Deze volgt de natuurlijke plooiing van de voet tijdens het stappen. De zone zit in elke van deze schoenen, maar eerst tijdens het dragen past ze zich aan aan de voet in kwestie.Categorie A-B

Zeker in de zomer of het tussenseizoen is de categorie die tussen A en B hangt, best interessant. Zoals de – overigens niet officiële – naam al zegt, zijn dit een soort van compromis-schoenen. Ze worden ook wel mid-modellen genoemd, omdat ze het midden houden tussen A en B schoenen. Ze geven al iets meer zijwaartse steun aan de enkel dan een gewone lage schoen, maar ze gaan nog niet echt tot boven de enkel zodat je voet toch vrij beweeglijk blijft. Als je ofwel een lage, of een echt hoge schoen gewoon bent, is het in het begin wel even wennen om met dit soort schoenen te stappen. Omdat ze net tot aan of over de enkel komen, irriteren ze hier trouwens ook soms. Altijd even goed uitproberen dus.Ook de zool is nog niet erg stijf, zodat je er ook nog op harde asfaltwegen mee kan stappen. Het zijn dus redelijk breed inzetbare schoenen: zowel op vlak, licht hellend als iets steiler terrein. Een groot voordeel van de A-B schoenen is verder dat ze nog redelijk licht blijven.Categorie B

De B-schoenen zijn van oudsher het meest populair bij stappers en trekkers. Er zit dan ook een enorme variatie in. Het verschil tussen A-B en de echte B schoenen is soms moeilijk om zien. Ze zijn in elk geval wat hoger, en hebben vooral een stijvere zool. Dit laatste omdat de brandzool, een plastieken plaat die in de tussenzool zit, niet zo makkelijk buigt als bij de A-schoenen.Van oudsher zijn B-schoenen van leer. Dit materiaal blijft een heel goede keuze voor dit soort schoenen. Zeker dankzij de moderne technieken van leerbewerking heeft het zo goed als geen nadelen meer, tenzij dan dat het wat duurder en zwaarder is. Maar leer houdt het vocht goed buiten – al zorgt het zeker niet voor een waterdichte schoen -, beweegt goed mee met de voet én zorgt voor een goed warmte- en vochtklimaat in de schoen. Om de schoenen echt waterdicht te maken, moet men GoreTex gebruiken. Op de waterdichtheid van GoreTex voor schoenen valt niet veel af te dingen, maar veel mensen merken wel dat dit materiaal in schoenen minder goed transpiratie en warmte doorlaat. Het gevolg is dat je makkelijker warme of zweetvoeten kan krijgen. Zeker als je naar warmere streken gaat, is het dan ook belangrijk om schoenen te kopen met ventilatieopeningen. Dit zijn meestal uitsparingen in het leer die door Cordura of een ander nylon worden opgevuld. Hoe meer Cordura, hoe luchtiger de schoen zal zijn, maar hoe makkelijker je ook natte voeten krijgt. Als er in een schoen met (veel) Cordura toch nog GoreTex gebruikt wordt, zal de Cordura veel minder kunnen ademen.Categorie C en D

Zoals tussen A en B, zijn er ook schoenen die als B-C gecatalogeerd worden. Het zijn opstapjes naar de echte, redelijk zware en stijve bergschoenen uit de C-categorie. Een eerste herkenningspunt van een C schoen zijn de drie haken boven de zogenaamde dieptehaak. Deze zorgt er met zijn klem voor dat je de boven- en onderkant van de schoen op een andere, min of meer strakkere, manier kan vastknopen. Dit is handig omdat je zo het bovenste deel wat losser kan maken bij het afdalen of op makkelijker terrein. Een C schoen heeft meestal rondom rond ook een brede rubberen rand. Deze beschermt het leer en doet de schoen zijn vorm behouden. De brandzool is dik en stijf, zodat de schoen bijna niet meer meeplooit. Hierom is hij vaak ook geschikt om stijgijzers mee te dragen voor op gletsjers.De onderzool is ook hard en stijf, met een groot profiel. Dit alles maakt de schoen geschikt voor tochten in het gebergte of op ander ruig terrein met keien, rotsen en dergelijke.Zijn stijve en hoge schacht biedt genoeg zijwaartse steun voor in dergelijke omstandigheden, maar maakt de C schoen tegelijk ook geschikt voor langere trektochten waarbij je zwaar beladen bent.Wie het nog extremer zoekt, moet naar een D-schoen grijpen. Deze zijn helemaal stijf, dik en zwaar. Totaal niet geschikt voor een wandeling op vlak of hellend terrein, maar wel ideaal in het hooggebergte. De zool geeft absoluut niets meer mee, en is daarom goed geschikt voor alle soorten stijgijzers, ook de automatische. Het leer is zo dik dat het wel goed isoleert en beschermt, maar bijna niet meer ademt.Voor in het echte hooggebergte, en vooral voor expedities, bestaan er nog E-schoenen. Deze bestaan uit plastieken buitenschoenen en binnenschoenen.