Priesters openen de wandeldeuren van Alentejo

De Portugese regio Alentejo (tussen Lissabon en Algarve) haalt alles uit de kast om een wandelaanbod op poten te zetten. Zelfs lokale priesters schakelt initiatiefnemer Pedro in om grootgrondbezitters te bewegen om de poorten te openen. Met als resultaat dat nu alle 47 gemeenten minstens één bewegwijzerde wandeling hebben. Outdoorfan volgt de bordjes.

Vier maal kabeljauw

Ana Fernandes van reisagentschap Portugal Soul wacht mij op bij de luchthaven van Lissabon. ‘Nog niet geluncht zeker’, vraagt ze. Ze stelt voor om naar Restaurant D’Bacalhau te gaan in de wijk waar in 1998 de World Expo plaatsvond. ‘Voor de Expo’, vertelt ze, ‘was dit een verpauperde buurt. Niemand ging hier graag naar toe. Nu is het een trekpleister met veel voorzieningen. Gelukkig maar, want er zijn veel voorbeelden in de wereld die na het organiseren van een internationaal evenement, zoals Olympische Spelen of een WK-voetbal, achterblijven met een niet meer gebruikte infrastructuur en met veel schulden’.Met uitzicht op de rivier de Tejo genieten we van de specialiteit van het huis: kabeljauw op vier verschillende wijze klaargemaakt - in de olijfolie, gegratineerd, gepaneerd en met ei en ajuin.

België met 700 duizend inwoners

De meeste toeristen trekken in Alentejo naar de Atlantische kust, naar populaire badplaatsen zoals Troia Beach en Comporta. Begrijpelijk, maar dan missen zij wel het enorme achterland met wijngaarden en kurkplantages. Zelf raak ik onder de indruk van de eeuwenoude stadjes, waar het nooit ontbreekt aan zéér betaalbare gastronomie. Vergeleken met de prijzen bij ons ben je hier vaak maar de helft kwijt.Met verbazing constateer ik dat het op de autowegen soms 5 minuten duurt voor je weer een tegenligger ziet. ‘Niet zo vreemd’, verklaart Ana. ‘Alentejo is qua oppervlakte vergelijkbaar met België, maar wel met slechts 700 duizend inwoners’.

Slapen boven de wijnkelder

Mijn verblijf Monte da Estrela bevindt zich in het oosten van Alentejo tegen de Spaanse grens. In de buurt ligt het grootste kunstmatige meer van Europa, voor de broodnodige irrigatie van de landbouwgrond. Een lange veldweg tussen de olijfbomen leidt ons naar de schitterend gelegen accommodatie met slechts 8 kamers. Het is een uit de hand gelopen vakantiewoningdroom van een artsenechtpaar uit Lissabon. Omdat het weekend is, is mevrouw er zelf ook. Ze laat mij de wijnkelder zien, waar zij, met de druiven van haar buren, haar eigen rode wijn maakt. Het ontbijt krijgen we geserveerd in een sfeervolle kamer met een enorme open haard.

Priesters influencers

Pedro van de organisatie Walk in Alentejo nodigt ons uit om te gaan eten in het dorpje Amareleja, ongeveer 20 minuten rijden hiervandaan. We stappen de taverne Poço do Chorao binnen. Het eerste wat opvalt is het reuzescherm van de televisie. Drie dorpelingen kijken naar een voetbalwedstrijd. Gelukkig staat het geluid niet te hard. Vanaf ons tafeltje in de hoek heb ik zicht op drie grote hammen die aan het plafond hangen. Tijdens de maaltijd vertelt Pedro dat het niet gemakkelijk was om alle burgemeesters en grootgrondbezitters te overtuigen van het toeristisch belang van de wandelroutes. ‘Ik heb veel wijn met ze moeten drinken’, lacht hij. ‘Mijn geluk is geweest dat door Alentejo ook drie bedevaartroutes lopen naar Santiago de Compostella. Wandelen en geloof gaan dan samen. Lokale priesters stelden zich achter mijn plan. Zij bleken mijn gedroomde influencers te zijn. Veel bestuurders en grootgrondbezitters zijn conservatief én gelovig. Die luisteren wel naar priesters’. Het eten is trouwens lekker. Vooraf natuurlijk tapas om in de sfeer te komen en als hoofdgerecht zet de patron een grote schaal met varkensvlees op tafel. Na het eten wandelen we nog even door het dorp, dat op dit uur uitgestorven is. Amareleja, vertelt Pedro, is het ‘warmste dorp’ van Portugal met gemiddeld 25 dagen per jaar dat de temperatuur boven de 42 graden is. Van die hitte hebben wij geen last, het is nu eind november.

Oude Romeinse wegen

Voor de inwoners van de 47 gemeentes waren de wandelingen niet nieuw. Ze waren alleen niet bewegwijzerd. Of, door afsluitingen, niet meer toegankelijk. Zodat ze niet uitnodigend waren voor toeristen. Pedro: ‘Dat is nu wel gebeurd. We hebben ook veel Romeinse wegen, die waren verdwenen in het landschap, weer in ere hersteld. De lengte van onze wandelingen varieert van 8 tot 21 km. Prima te doen voor toeristische wandelaars. Er zit geen één extreme wandeling tussen’. Bij de toeristische diensten van de gemeentes zijn Engelstalige wandelboekjes verkrijgbaar met kaarten en goede toeristische informatie over de bezienswaardigheden. Tijdens onze ontdekkingsreis in dit deel van Portugal rijden we regelmatig langs de oevers van het 250 km² grote kunstmatige stuwmeer Alqueva. Het oogt echter niet kunstmatig. Ik zie tientallen begroeide eilandjes. In deze tijd van het jaar (november) is er weinig leven op het water, maar zodra de lente aanbreekt komen de watersporters om te zeilen of te kanoën. Zelfs waterskiën of wakeboarden is hier mogelijk.

Soep met varkensoren

Omdat deze streek vlakbij de Spaanse grens ligt, zijn er nogal wat stadjes met vervallen kastelen. Zoals Mourao, Terena en Moura. Ik word er meteen verliefd op. Niet zo zeer op de kasteelruïnes, wel op de schilderachtige straatjes met sinaasappelbomen en de authentieke tavernes. Zoals Adega Velha in Mourao. Daar vallen meteen de superwijnkruiken op. Een twaalftal. Met tussen de 800 en 1700 liter wijn per kruik. De druiven komen uit de eigen wijngaard. Half november gaat de jonge wijn in de kruik en voor de volgende oogst zijn de kruiken alweer leeg. Patron Joaquim zet ons eerst wat tapas voor en vervolgens soep met stukken van het varken die normaal niet op mijn bord verschijnen, zoals oren en staart. Smaakt verassend goed.

Koffie drinken in Spanje

De volgende dag rijden we naar het dorpje Juromenha, gelegen aan de 600 meter brede grensrivier Guadiana. De eigenaar van de mini-taverne Pata Larga (3 tafeltjes), waar we later gaan lunchen, is ook verantwoordelijk voor het veer. Hij vaart ons even op en neer naar Spanje voor een heerlijk koffiemoment met uitzicht. Bij hem ‘thuis’ mag de eetzaal wel extreem klein zijn, maar wat de jonge kokkin op tafel brengt is groots. Een tafel vol met gamba’s, schelpjes, hesp en goed gekruide tomaten en champignons.

Wandelen rond Juromenha

Na de lunch is het de hoogste tijd om te gaan wandelen. Pedro laat trots zien dat zijn bewegwijzerde wandeling van ongeveer anderhalf uur rond Juromenha dik in orde is. Het valt mij op dat deze relatief korte wandeling zeer gevarieerd is. Onderweg komen we nog een aantal jongeren tegen die ook de wandelschoenen hebben aangetrokken. De wandeling eindigt met een mooi lokaal tafereel: een visser is met zijn vriendin druk bezig om de vangst van die dag schoon te maken.Een nieuwe attractie in de buurt van Monsarez is het observatorium Lago Alqueva. Van dinsdag tot zaterdag kun je daar elke avond tegen betaling naar de sterren kijken. Een deskundige gids geeft daarbij op enthousiaste wijze in het Engels de nodige uitleg. Voor de juiste uren van de ‘stargazing’ raadpleeg je het best de website (zie onder). Het plaatsje Monsarez is het overigens ook waard om te bezoeken. Een historische deken valt daar over je heen.

November wandelfestival

In de maand november organiseert Pedro sinds enkele jaren Transalentejo Wandelweekends. Gidsen begeleiden deze wandelingen en de inschrijving is gratis. Over het aantal inschrijvingen is hij zeer tevreden, zegt hij even later wanneer we naar Monte da Estrela rijden. Ik kijk nu echt op mijn horloge om de tijd te meten wanneer we weer een auto zien. ‘Weet je’, merkt hij op, ‘onze autowegen zijn ook zeer geliefd bij wielertoeristen’. Ik kan het mij voorstellen. Fietsen in Alentejo, mijmer ik. Wellicht een idee voor een volgende reportage.

Voor meer info:

www.walkinalentejo.comwww.visitalentejo.ptinfo@portugalsoul.comAccommodatie: www.montedaestrela.ptVliegtuig Brussel-Lissabon ca 2u45 min, vervolgens huurwagen.Auto Brussel – regio Mourao 1980 kmIn Portugal is het, vergeleken met België, een uur vroeger.